Veilige inzet van machines en arbeidsmiddelen is belangrijk om ongevallen te voorkomen. Voorkomen is immers beter dan genezen. Maar hoe verhoog je de (machine)veiligheid?
Binnen deze thema pagina's wordt verder ingegaan op de onderwerpen certificering en keuring van machines en hijs- en hefmiddelen.
Machineveiligheid en de wet
Op machines zijn vijf verschillende Europese richtlijnen van toepassing*. Voor het veilig werken met machines zijn met name de Machinerichtlijn en de Richtlijn Arbeidsmiddelen van belang, dit maakt de wetgeving met betrekking tot machineveiligheid complex.
De machinerichtlijn bevat eisen voor de veiligheid, waarvoor de fabrikant verantwoordelijk is. De richtlijn arbeidsmiddelen stelt met name eisen aan het gebruik van de machine, waarvoor de werkgever dan weer verantwoordelijk is.
Machinerichtlijn en de Warenwet
In Nederland zijn de verplichtingen die voortvloeien uit de Europese Machinerichtlijn terug te vinden in het Warenwet, Besluit Machines. De belangrijkste verplichtingen zijn hieronder aangegeven:
- Machines moeten zodanig zijn ontworpen en geproduceerd, dat zij voldoen aan de fundamentele of essentiële eisen over machineveiligheid.
- Er dient een Technisch constructiedossier te worden samengesteld.
- Daarnaast dient een gebruiksaanwijzing te worden opgesteld en bij de machine te worden (mee)geleverd. Naast de “gewone” instructies inzake inbedrijfstelling, gebruik, etc., bevat de gebruiksaanwijzing tevens voorschriften voor het gebruik van de machine in situaties waarin gevaren kunnen optreden.
- Voorts dient een EG-verklaring van overeenstemming te worden opgesteld. Dit is de verklaring van de fabrikant van de machine, dat hij aan alle relevante eisen uit alle toepasselijke CE-markeringsrichtlijnen heeft voldaan.
- Er moet CE-markering worden aangebracht.
* noot: vanaf juni 2023 is de Machineverordening in werking getreden. Deze zal per 1 januari 2027 de huidige Machinerichtlijn volledig vervangen.
Arbeidsmiddelenrichtlijn en de Arbowet
Zodra een machine in gebruik wordt genomen als arbeidsmiddel, dan is het belangrijk om te weten dat dan de arbeidsmiddelenrichtlijn van toepassing is. Dit is een ‘sociale richtlijn’, waarvoor de werkgever verantwoordelijk is. In nederland zijn de eisen uit de richtlijn terug te vinden in de Arbowet.
Elke werkgever is verplicht, volgens artikel 3, 4 en 5 (Arbowet) om te zorgen voor een veilige werkplek en veilige arbeidsmiddelen ter beschikking te stellen.
De Arbeidsmiddelenrichtlijn kent minimum voorschriften waaraan een arbeidsmiddel (die dus al in gebruik zijn) moet voldoen. Deze wetgeving is bedoeld om bestaande en/of oude machines op een hoger veiligheidsniveau te brengen en te zorgen dat nieuwe machines op de juiste manier aangesloten/ geplaatst worden, zodat geen nieuwe risico’s optreden en het arbeidsmiddel veilig gebruikt en indien voorzien van een CE-markering ook CE- waardig gehouden kan worden.
